Chương 12 A Khánh

Thành Tội đem địa chỉ nói cho Diệp Sư Pháp nghe, sau đó cáo biệt y, lập tức đeo gùi sách lên, đến tiểu lâu lần trước ở đường Chu Tước. Đến nơi cậu chỉ thấy toàn đầu người là đầu người, so với lần trước đông hơn rất nhiều, thị vệ và mấy vị thuộc Lễ Bộ Văn Lại đang đứng canh ngoài tiểu lâu, hướng dẫn những người đến khảo thí đứng xếp hàng vào trong ghi danh.

Thị vệ bảo Thành Tội bỏ gùi sách lên bàn dài bên ngoài cửa, nhìn vào khe hở của giỏ nói: “Bên trong hình như là động vật à?”

Thành Tội cười nói: “Là mèo nhà học sinh, nó bị bệnh nên đem đến đại phu khám. Xin đại nhân tránh xa nó chút, kẻo nó lại cào trúng ngài.”

Thị vệ cười một cái: “Mèo ngày nay như người ấy nhỉ, bệnh là kiếm đại phu ngay.” Sau đó cũng không chú ý đến cái gùi sách nữa, ra hiệu Thành Tội tiến vào trong sảnh, rồi lệnh cho người sau đứng chờ.

Thành Tội bước vào trong sảnh, nhìn thấy một cái bàn dài trên cao, phía sau bàn là ba vị quan, hai vị ngồi trái phải mặc quan bào đỏ tươi, đầu đội hiền quan, trên mũ có hai gạch, ngồi chính giữa là một vị quan mặc áo màu tím, trên mũ có ba gạch, chính là vị đại nhân lần trước đã nói chuyện với Thành Tội. Ông ta nhìn cậu nói: “Ồ, là cậu thanh niên bữa trước đây mà. Đã hạ quyết tâm đi thi rồi à?”

Vị quan lại đứng bên nói với Thành Tội, vị này chính là Lễ bộ Thượng thư Nghiêm đại nhân chủ trì kỳ thi lần này, hai bên trái phải là Lễ bộ Hứa Thị lang và Lễ bộ Viên Ngoại Lang Tôn đại nhân phụ trách kỳ thi tân Nho năm nay.

Thành Tội cung kính hành lễ.

Nghiêm thượng thư mỉm cười nói: “Thi tuyển sơ khảo vốn là do Tôn viên ngoại phụ trách, nhưng do cuộc thi Nho này còn mới, vả lại hôm nay lại là ngày đầu, cho nên hoàng thượng lệnh bản bộ đường đến xem xem, không ngờ là lại gặp lại cậu, xem ra chúng ta cũng có chút duyên đấy.” Ông ra dấu vị quan lại đem giấy tờ của Thành Tội đưa lên.

“Người quận Bột Hải, trẻ như vậy à. Đến tham gia kỳ thi Nho học là vì muốn báo hoàng ân, giúp triều đình trị thiên hạ, hay vì vinh quang phú quý của bản thân? Nhớ lần trước cậu nói với bản bộ đường là không muốn ứng thí, tại sao lại tham gia rồi? Nho học, học là phải dùng, cậu vốn là nho sinh, đối với hoài bão kiến giải như thế nào?”

Thành Tội thi lễ đáp: “Hồi bẩm đại nhân, học trò xúc động trước sự oai vệ của hoàng thượng, đã tổ chức kỳ thi này cho các Nho sinh. Học trò ngu muội ứng thí, vô cùng biết ơn. Học trò vốn là người vô dụng, lúc nhỏ được phán mệnh không lành, lớn lên trong trạch sâu, nhận được công ơn dạy dỗ của tổ phụ và cha mẹ, ơn sư thầy chỉ dạy, theo lối Thánh Nhân, học thói thánh hiền. Lúc tới ứng thí, học trò đã từng do dự, là bởi vì…trong lòng học trò, trước đây hoàn toàn không có cái hoài bão mà đại nhân đã nói. Mặc dù học trò thuộc lòng nhiều văn chương ‘Văn Võ chi chính, bố tại phương sách’, ‘Phàm tiên hạ quốc gia giả hữu cửu kinh’ (đại ý là ‘Công việc chính trị của Châu Văn Vương, Châu Vũ Vương đều đã được ghi trong sách xưa.’, ‘Xử lý quốc gia thiên hạ, có 9 quy tắc quan trọng, gồm có: Tu chỉnh bản thân, tôn trọng hiền tài, yêu thương gia tộc, lễ kính đại thần, thương xót chúng dân, yêu dân như con, chiêu gọi các thợ thủ công thuộc nhiều ngành nghề, yên bề nhân dân vùng xa, ổn định chư hầu các nơi.’), nhưng chỉ là đem lời thánh nhân ghi nhớ trong lòng, kiến giải cũng là kiến giải của thánh nhân. Học trò kiến thức nông cạn, không vì thế mà sinh ra giác ngộ thừa thãi. Cho nên, mặc dù đã muốn ứng thí nhưng lại cảm thấy bản thân không xứng để đi thi.”

Nghiêm thượng thư vuốt vuốt râu: “Nói cách khác, cậu thấy kỳ thi Nho được tổ chức, muốn đến ứng thí, nhưng lại không hiểu chuyện quốc gia, sợ rằng một khi đã được chọn, bước vào quan trường, làm không tốt chuyện cần làm, cho nên có chút do dự, đúng chứ?”

Thành Tội cúi đầu.

Nghiêm thượng thư cười ha ha: “Vẫn chỉ là đứa nhóc. Có rất nhiều Nho sinh đến tham dự, đây là lần đầu tiên bản bộ đường nghe thấy mấy lời này.” Ông nhìn trái phải, “Hai vị thấy thế nào?”

Hứa thị lang nói: “Bẩm đại nhân, hạ quan cảm thấy, lời học trò này nói, nghe thì có vẻ chỉ nhắm đến công danh, nhưng cũng rất thực tế.”

Tôn đại nhân nói: “Lúc hạ quan ở tầm tuổi y cũng luôn cảm thấy mờ mịt, người học trò này đã thẳng thắn nói ra, sự thành thật này là đức của bậc quân tử, thành thật phải từ kiến thức và đạo đức. Hiểu biết nhưng có giác ngộ, giác ngộ tất có thể dùng.”

Thành Tội vội nói: “Đại nhân quá khen, học trò vạn lần không dám.”

Nghiêm thượng thư vuốt râu cười với Tôn đại nhân nói: “Bản bộ đường chỉ là phụng mệnh hoàng đế đến xem, việc khảo tra vẫn là do ngài quyết định.”

Sau đó Tôn đại nhân hỏi vài câu trong mấy đoạn kinh sử, chờ Thành Tội trả lời, nhưng khi nhìn thấy cậu đáp trả trôi chảy, có thể thấy tất cả kinh sách cậu đều đã thuộc nằm lòng. Ông lại hỏi mấy câu liên quan đến văn phú, Thành Tội trả lời không phải thuộc dạng hoa mỹ sâu sắc nhưng lại mới mẻ độc đáo, thêm vào đó trả lời lại nhanh nhẹn, rành mạch rõ ràng, có khả năng phân tích vấn đề. Thấy thế, ông không kìm được mà âm thầm gật đầu, lại trộm nhìn sắc mặt của Nghiêm Thượng Thư, mặc dù không biểu lộ rõ ràng nhưng trong ánh mắt vẫn thầm chứa ý thích thú vui vẻ.

Kỳ thực lúc Thành Tội mới vào, Nghiêm, Hứa, Tôn ba người đối với cậu đã vô cùng hài lòng. Vốn triều đình tôn sùng đạo Hoàng Lão, các viên quan học Nho có thể tiến thân vào triều rất ít, các Nho sinh đã trải qua nhiều năm thất bại, người trẻ học Nho càng thêm ít, từ đầu cho đến giờ, những kẻ mà ba người họ gặp đều là những ông già râu mọc thành chùm hoặc tuổi cũng ngũ tuần. Còn mấy người trẻ tuổi tất có nhiều oán hận, một khi đã thành công, vào triều rồi cũng chẳng biết sẽ như thế nào. Ba người họ nghĩ các quan Nho nên ra sức chiêu mộ nhân tài nhiều hơn, như Thành Tội tuổi vẫn còn trẻ, từ nhỏ đã học Nho, tính tình đơn giản thuần khiết, quả chính là viên ngọc thô được phát hiện ngoài dự liệu.

Chỉ là Nghiêm đại nhân thân là thượng thư, chỉ có thể nói qua loa vài câu. Hứa đại nhân thân là thị lang, cũng không thể quá sỗ sàng. Mấy chuyện khen ngợi, cổ vũ đều phải nhờ Tôn đại nhân lo rồi.

Tôn đại nhân lại cho Thành Tội bút đáp vài câu. Ông nhìn nét bút của cậu, rất rõ ràng thanh nhã, sau đó bèn nói, sĩ tử quận Bột Hải Thành Tội qua vòng sơ thí, rồi cho thư lại ghi vào.

Thành Tội thật không dám tin vào tai mình nữa, lúc nhận mấy lời khen vẫn cứ như đang mơ.

Nghiêm đại nhân ngậm cười nói với cậu: “Không cần phải nhớ tới bút nghiên mấy thứ to nhỏ dài ngắn đó. Thử một lần trông xa, có thể chạm đến bội ngọc của cậu đấy.”

Thư lại kéo kéo Thành Tội đang đứng ngây ngốc ở đó thì cậu mới sực tỉnh, lập tức liên tục hành lễ tạ ơn, loạng choạng bước ra khỏi sảnh đường trong ánh mắt yêu thích của ba vị quan lại.

Sau khi đeo gùi sách lên, nghe thấy mấy tiếng chúc mừng của những người bên cạnh, Thành Tội vẫn cảm thấy chuyện này thật không thể tin nổi. Lần đầu tiên có nhiều ánh mắt chú ý đến cậu như thế này, và hơn hết là rất nhiều tiếng chúc mừng và ngưỡng mộ. Thành Tội càng không biết phải làm sao cho đúng. Cậu nhận mấy tiếng chúc mừng, đeo gùi sách, không ngẩng đầu liền vội chen ra khỏi đám đông, chạy vụt ra đường Chu Tước, rồi vội vã đi vào con hẻm, cho đến khi về đến nhà mới thở ra một hơi nhẹ nhõm.

Cậu lục tìm chìa khoá trong túi, vừa tính mở cửa thì bà cụ hàng xóm kế bên đột nhiên xông đến.

“Này cậu, cuối cùng thì cậu cũng về rồi, tôi tính hỏi cậu chuyện này. Con chó nhà cậu, sao lại có thể leo cây thế?”

Đầu óc và đôi chân của Thành Tội còn đang mơ mơ màng màng thì nghe xong câu này chợt sững sờ tại chỗ.

Bà cụ cầm một cây gậy, nheo mắt nhìn cậu.

“Chính là con chó đen nhà cậu đấy, mỗi ngày đều ngồi trên chạc cây và đầu tường, nhìn sang đám gà nhà tôi. Có bốn, năm con sợ đến nỗi không đẻ trứng được kìa. Rốt cuộc nó là giống chó gì thế hả?”

Thành Tội há hốc miệng, gùi sách sau lưng cậu sao mà yên tĩnh đến thế.